TRI ÂN NGƯỜI THẦY TRONG CUỘC SỐNG
20/11/2023
Menu
Cúng rằm tháng chạp là một trong những nghi lễ cúng quan trọng nhất trong tháng cuối năm, bên cạnh ngày mùng 1, ngày ông công ông táo thì ngày rằm tháng chạp được cho là dịp để kết thúc một năm cũ, tiễn những điều không may mắn trong năm cũ để chuẩn bị cho những may mắn năm mới sắp tưới. Vậy cúng ngày rằm tháng chạp như thế nào, nên chuẩn bị những gì, bài cúng ra sao, bài viết hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau tham khảo nhé!
Theo phong tục dân gian thì ngày rằm tháng chạp chính là ngày 15/12 âm lịch hàng năm. Đây là ngày rằm cuối cùng của năm, các gia đình sẽ sắp xếp thời gian làm mâm cơm cúng gia tiên tiền tổ.
Người ta thường gọi tháng chạp là tháng củ mật bởi lẽ đây là tháng mà không chỉ người lương thiện mà người bất thiện cũng muốn có nhu cầu ăn tết. Do đó, trong tháng này việc đạo chích xuất hiện là rất nhiều, nên mọi người cần phải cẩn thận. Ngoài ra, theo dân gian thì đây cũng là tháng cuối của năm, tháng mà dễ gặp chuyện xui xẻo , mất tiền của, dễ tai bay vạ gió.
Ngày trăng rằm là ngày vọng, đây cũng là ngày mà thần thánh, gia tiên với con người thông thương với nhau nên chúng ta hãy gửi những lời cầu nguyện tốt đẹp trong ngày này. Với mong muốn trong sạch thân tâm và gột rửa những muộn phiền trong lòng.
Cúng rằm tháng Chạp với mong ý sẽ mang đến may mắn, an lành cho gia đình, tạ ơn thần thánh và tưởng nhớ đến gia tiên. Đây cũng được coi là một ngày tổng kết cho một năm vừa qua.Vì thế, lễ cúng Rằm tháng Chạp thường được chuẩn bị chỉn chu, tươm tất và nhiều nghi lễ, thủ tục hơn các lễ cúng rằm khác trong năm.
Vậy ngày rằm tháng chạp với những ngày rằm khác có gì giống và khác nhau? Chúng ta cùng tìm hiểu nhé.
Như chúng ta đã biết, tháng chạp là tháng cuối cùng trong năm, ở tháng này có ba ngày quan trọng đó là ngày ông công ông táo và tất niên thì rằm cũng là lễ cúng sớm nhất và quan trọng nhất trong tháng mà không kém gì hai ngày kia.
Theo quan niệm của cha ông xưa để lại, cúng Rằm tháng chạp cũng không khác gì những ngày rằm khác. Tuy nhiên, điều làm nên sự khác biệt chính là thời điểm đã khiến cho ngày rằm tháng chạp trở nên đặc biệt hơn bao giờ hết.
Đây là một ngày rằm cuối cùng trong năm, là dịp để chúng ta nhìn lại, tổng kết một năm đã qua và sẵn sàng chuẩn bị cho một năm mới với những điều mới mẻ khác nên trong lòng mọi người thường khẩn trương, chú trọng hơn để sửa soạn một ngày cúng rằm được trọn vẹn và đủ đầy nhất có thể.
Thông qua ngày này, các gia đình cũng muốn bày tỏ lòng biết ơn, thành kính của mình trong suốt một năm qua với gia tiên và các vị thần thánh. Đây cũng là lễ cúng bắt đầu cho một sự khởi động không khí tết, vì tiếp theo sau đó là ngày ông công ông táo và tất niên đón giao thừa.
Bắt đầu từ rằm tháng Chạp người Việt sẽ bắt tay vào chuẩn bị những thứ cần thiết để hoàn thành các nghi lễ tiễn năm cũ đón năm mới như cúng ông công ông táo, cúng tất niên, và cúng giao thừa đón tết nguyên đán.
Theo quan niệm của dân gian ta, hai ngày mùng 1 ( ngày sóc) và ngày rằm ( ngày Vọng) là hai ngày quan trọng của tháng. Ngày rằm là ngày mặt trăng và mặt trời thông tuệ nhất có thể giúp ta thanh lọc và hiện thực hoá lời cầu nguyện thành tâm của mình. Chính vì vậy, người ta thường sắm lễ vào ngày này để dâng cúng thần thánh và tổ tiên chứng giám.
Vì thế, người ta tin tưởng rằng, vào ngày này con người chỉ cần thành tâm cầu nguyện với người đã khuất thì lời cầu nguyện đó sẽ thành sự thực ( nguyện ước có lợi cho chúng sanh).
Bên cạnh đó, đây cũng là thời điểm nhật nguyệt sáng tỏ, con người có thể cảm nhận sự tinh khiết, trong sáng và gột rửa tâm hồn của mình. Nghi thức bày ra như một cách giúp con người sám hối, tự kiểm điểm bản thân để đẩy lùi những tội lỗi xấu xa bên trong , sống cuộc đời trong sạch, hướng thiện.
Ngày rằm tháng chạp được coi là một trong 12 ngày rằm trong năm, cũng có điểm giống và khác với các ngày rằm khác. Đây là một ngày rằm cuối cùng của năm, bước đầu chuẩn bị cho lễ cúng giao thừa và đón chào năm mới sắp tới. Chính vì thế, đây là lễ cúng được mọi người quan tâm sắm sửa cái lễ thật chỉn chu, tươm tất hơn các ngày rằm khác trong năm.
Tuy nhiên nghi thức này cũng có sự khác biệt giữa các địa phương với nhau, nhưng về cơ bản ý nghĩa và nghi thức cũng có những nét chung mà ta dễ thấy.
Cúng rằm tháng chạp cần chuẩn bị đồ lễ dâng lên thần linh và gia tiên. Tùy vào gia đình, có thể chuẩn bị mâm lễ chay hoặc lễ mặn.
Thông thường người ta thường cúng lễ rằm tháng Chạp vào buổi sáng và trước khi trời tối. Chúng ta không nên làm lễ cúng quá sớm hay quá muộn. Gia chủ có thể bắt đầu cúng từ ngày 14 đến hết ngày 15 tháng Chạp.
Lưu ý không làm lễ quá khuya, tốt nhất là trước khi trời tối. Thông thường là chiều tối ngày 14 âm lịch và sáng ngày 15 âm lịch.
Người cúng lễ rằm tháng Chạp thường là người lớn tuổi, trưởng nam hoặc trưởng nữ trong nhà, người có uy tín và tiếng nói của gia đình. Người cúng lễ rằm tháng Chạp thường là người lớn tuổi nhất trong nhà hoặc là trưởng nam, trưởng nữ, người có uy tín, có tiếng nói trong gia đình.
Lưu ý trước khi làm lễ, người chủ trì phải tắm gội sạch sẽ, đầu tóc quần áo gọn gàng, chỉnh chu, thể hiện sự trang trọng, tôn kính với nghi lễ. Khi thực hiện nghi lễ cần thành tâm cúng lễ, một lòng thành kính đến thần Phật, gia tiên để thể hiện được tấm lòng của con cháu tri ân nhớ đến họ.
Tuyệt đối không nên bất kính, cười đùa, cợt nhả khi đang hành lễ. Điều này là cấm kỵ với tất cả các nghi lễ cúng bái.
Văn khấn là một trong những điều quan trọng nhất mà chúng ta không thể thiếu trong các nghi lễ cúng thần thánh và gia tiên. Và khi làm lễ cúng rằm tháng Chạp cũng vậy, chúng ta sẽ có bài khấn cúng Thổ công thần linh, gia tiên và Chư Phật với người tu tại gia.
Dưới đây là chi tiết bài cúng ngày Rằm tháng Chạp đối với Thổ công, các vị thần và Gia tiên.
Nam mô A Di Đà Phật !
Nam mô A Di Đà Phật !
Nam mô A Di Đà Phật ! (3 lạy)
– Con lạy chín phương Trời, mười Phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
– Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
– Con kính lạy ngài Đông Thần Quân
– Con kính lạy ngài Bản gia thổ địa Long Mạch
– Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức Tôn thần
– Con kính lạy ngài tiền hậu địa chủ tài thần
– Con kính lạy các Tôn thần cai quản trong khu vực này.
Tín chủ (chúng) con là: ……………………………
Ngụ tại: ………………………………
Hôm nay là ngày … tháng … năm … tín chủ con thành tâm sửa biện hương hoa lễ vật, kim ngân trà quả đốt nén hương thơm dâng lên trước án. Chúng con thành tâm kính mời: Ngài Kim Niên đương cai Thái Tuế chí đức Tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại Vương, ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân, ngài Bản gia Thổ Địa. Long Mạch Tôn thần, các ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ, Phúc đức chính thần, các vị Tôn thần cai quản trong khu vực này.
Cúi xin các Ngài nghe thấu lời mời thương xót thương tín chủ giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù trì tín chủ chúng con toàn gia an lạc công việc hanh thông. Người người được bình an, lộc tài tăng tiến, tâm đạo mở mang, sở cầu tất ứng, sở nguyện tòng tâm.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật !
Nam mô A Di Đà Phật !
Nam mô A Di Đà Phật ! (3 lạy)
Nam mô A Di Đà Phật !
Nam mô A Di Đà Phật
Nam mô A Di Đà Phật ! (3 lạy)
– Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
– Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
– Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo Quân cùng chư vị Tôn Thần.
– Con kính lạy Tổ tiên, Hiển khảo, Hiển Tỷ, chư vị Hương linh (nếu bố, mẹ còn sống thì thay bằng Tổ Khảo, Tổ Tỷ)
Tín chủ (chúng) con là: ………………
Ngụ tại: ………………………………..
Hôm nay là ngày ….. gặp tiết ….. (ngày rằm, mồng một), tín chủ con nhờ ơn đức trời đất, chư vị Tôn thần, cù lao Tiên Tổ, thành tâm sắm lễ, hương, hoa trà quả, thắp nén tâm hương dâng lên trước án.
Chúng con kính mời: Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long Mạch, Tài thần. Cúi xin các ngài giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ ………, cúi xin thương xót con cháu linh thiêng hiện về, chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời các vị Tiền chủ, Hậu chủ ngụ tại nhà này, đồng lâm án tiền, đồng lai hâm hưởng, phù hộ cho gia chúng con luôn luôn mạnh khỏe, mọi sự bình an, vạn sự tốt lành, làm ăn phát tài, gia đình hòa thuận.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật !
Nam mô A Di Đà Phật !
Nam mô A Di Đà Phật ! (3 lạy)
Ngày nay có rất nhiều Phật tử tu tại gia, tuy không cần xuất gia đi tu và có thể thờ Phật tại nhà nhưng dù sao thì nghi lễ cúng cũng phải đúng cách. Dưới đây là bài khấn nôm dành riêng cho các đệ tử tại gia vào ngày rằm tháng Chạp, bài khấn này có thể dùng để khấn tại nhà, khấn gia tiên, hay khấn khi lên chùa thỉnh Phật vào ngày rằm tháng Chạp này. Bài lễ thể hiện lòng thành tâm hướng Phật, cầu mong cho chúng sinh bình an, cho gia đình được hòa thuận như ý.
Con xin Nam Mô Phật (quỳ gối xá một lạy hai tay và đầu dập sát đất)
Con xin Nam Mô Pháp (quỳ gối xá một lạy hai tay và đầu dập sát đất)
Con xin Nam Mô Tăng (quỳ gối xá một lạy hai tay và đầu dập sát đất)
(Lưu ý: Làm chậm rãi, hết sức cung kính và nhất tâm)
Nam Mô A Di Đà Phật
Nam Mô A Di Đà Phật
Nam Mô A Di Đà Phậ
Con lạy chín phương trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương
Hôm nay, ngày…tháng…năm….
Phật tử con là……………….hiện cư trú tại……………………
Cùng toàn thể gia đình thành tâm trước Đại Hùng Bảo Điện, nơi chùa
Con Nam Mô Đức Phật Thích Ca Mâu Ni
Con Nam Mô Đức Phật A Di Đà
Con Nam Mô Đức Phật Quán Thế Âm Bồ Tát
Con Nam Mô Đức Phật Đại Thế Chí Bồ Tát
Con Nam Mô Đức Phật Địa Tạng Vương Bồ Tát
Con Nam Mô Mười phương chư Phật
Con Nam Mô Vô thượng Phật pháp
Và hằng hà sa số Phật cùng hiền Thánh, Tăng
Hôm nay Phật tử con
Được quay trở về đây
Được nương tựa,che chở dưới bóng Phật, Pháp, Thánh, Tăng
Là phúc phận của con
Không có gì sung sướng, phúc đức nào so sánh bằng
Nay đứng trước Phật Thánh đài
Con cúi đầu đảnh lễ
Xin Phật gia trì độ
Cho gia tiên, tiền tổ, ông bà cùng cha mẹ
Và anh em, thân bằng quyến thuộc
Trong nhiều đời nhiều kiế
Cũng như hiện kiếp
Còn ở dưới suối vàng
Hay còn trong “âm phủ ”
Hay còn đang luyến tiếc
Sắc, dục, tham, sân, si
Và vô minh che lối
Sớm được đi siêu thoát
Được sinh cõi tốt đẹp
Xin Phật gia trì độ
Cửu huyền thất tổ con
Sinh ra gặp Phật Pháp
Được tu tập đắc ngộ
Thành tựu chứng niết bàn
Con cúi đầu đảnh lễ
Xin Phật gia trì độ
Cho con…(tên đọc ra)
Nay con xin Phát nguyện
Từ tâm thành tha thiết
Từ sâu thẳm đáy lòng
Được tu, gặp Phật Pháp
Ngộ giáo lý Phật dạy
Được thuận duyên tiến tu
Phương tiện xin Phật Độ nhiều thuận lợi cho con
Mọi chướng nghiệp đều biến tan
Xin Phật độ con gặp
Nhiều bậc thầy “minh sư”
Chỉ dạy con Phật Pháp
Thiền tông, tịnh, mật tông
Và kinh kệ thần chú
Con xin Phật gia hộ
Trên con đường tu tập
Thành tựu sớm viên mãn
Con xin phát nguyện rằng
Khi tu thành viên mãn
Nguyện đem công đức đó
Hướng về khắp tất cả
Đệ tử và chúng sanh
Được tròn thành Phật Đạo
Con không màng tư lợi
Không nghĩ cho thân mình
Dù bất luận thế nào
Nguyện đem thân xác này
Dù thân tan, dập nát
Hướng về khắp tất cả
Chúng sanh được an vui
Sau con thành tâm sám hối
Hổ thẹn với lương tâm
Phật tử con lâu đời lâu kiếp
Đức mỏng nghiệp chướng dày
Và vô minh che lối
Hiểu biết thì nông cạn
Nay đến trước Phật Đài
Thành tâm con sám hối
Tất thảy việc đã tạo
Từ đời đời kiếp kiếp
Điều xấu hại người, vật
Và ác ý, tham ô
Từ tâm tham, sân, si, mạn
Cũng như vô số tộ
Nguyện con luôn tinh tấn
Trước diệt tam tâm độc
Sau diệt ác nghiệp đã gây
Cũng như việc xấu ác
Nguyện con làm việc lành
Việc thiện giúp chúng sinh
Bá gia và bá tánh
Lợi lạc hướng tất cả
Trời người và chúng sinh
Không nề hà thân con
Ngửa trông ơn Phật dạy
Thích Ca Mâu Ni Phật
Phật Bà Quán Thế Âm
Cùng Chư Thánh hiền Tăng
Thiên Long Bát bộ
Hộ pháp Thiên thần
Từ bi gia hội
Cúi xin đảnh lễ các vị phù hộ cho chúng con và cả gia đình tâm không phiền não, thân không bệnh tật, luôn luôn khỏe mạnh, hàng ngày an vui làm việc theo pháp Phật nhiệm màu để luôn luôn đời đời thấm nhuần ơn Phật Pháp.
Cúi xin con luôn luôn hạnh đạo vuông tròn, làm tròn chữ hiếu, bổn phận với ông bà, cha mẹ.
Cúi xin cho các con của con, luôn luôn được khỏe mạnh, học hành luôn tinh tấn… Học một hiểu biết mười, là con ngoan trò giỏi.
Đặng xin cứu độ cho các bậc Tôn Trưởng cha mẹ, anh em, thân bằng quyến thuộc, cùng cả chúng sinh đều thành Phật đạo.
Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật
Nam mô a di Đà Phật!
Các cụ có câu có thờ có thiêng có kiêng có lành. Ngày rằm tháng Chạp là khoảng thời gian cuối cùng trong năm , cũng được gọi là tháng củ mật, nên trong tháng này và đặc biệt ngày rằm người ta thường có một vài điều cấm kỵ như sau để tránh cho gia chủ gặp những nhiều không may mắn.
– Kiêng vay nợ tiền nong: Trong tháng này người ta thường kiêng đi vay và cho vay, bởi với người đi vay thì đây sẽ là khoản nợ lớn trong năm tới và với người cho vay họ cũng sẽ rất khó chịu thậm chí không muốn cho vay. Việc làm ăn, kinh doanh, kiếm tiền của năm sau cũng sẽ khó khăn hơn nhiều vì tài khí thất tán, may mắn chẳng có bao nhiêu, dễ gặp chuyện xui xẻo mà làm ăn thất bát, thua lỗ.
– Kiêng suy nghĩ xấu xa, làm việc hại người: Đây là khoảng thời điểm con cháu làm lễ cúng để tạ ơn thần linh , gia tiên và cầu bình an cho gia đình trong năm mới, nếu tâm còn chứa lòng hại người thì dễ bị quở trách và làm hại chính mình.
– Kiêng cãi cọ, gây gổ, đánh nhau: Trong ngày thực hiện lễ cúng quan trọng mời Thần Phật, gia tiên về chứng giám mà con cháu lại mâu thuẫn, thiếu đoàn kết thì dễ làm phật lòng bề trên, bị bề trên trách phạt.
– Kiêng làm vỡ đồ, bát đĩa trong nhà: Điều này dễ ảnh hưởng đến tài vận và tình duyên của gia chủ. Đồ đạc hỏng hóc, bát đĩa rơi vỡ là điềm báo tình cảm rạn nứt, tiền bạc hao hụt.
Năm nay rằm tháng chạp sẽ rơi vào thứ Tư ngày 27/1/2021 dương lịch tức ngày 15 tháng chạp năm Canh Tý.
Cúng ngày rằm tháng chạp vào ngày nào tốt thì cũng không có quy định rõ ràng nưng thông thường người ta sẽ thường cúng từ chiều ngày 14/12 đến chiều ngày 15/12, nên cúng sớm không nên cúng muộn.
Ngoài này 14 và 15 thì các ngày khác sẽ không được linh thiêng.
Ngày 14 tháng Chạp âm lịch năm Canh Tý rơi vào ngày 26/1/2021 dương lịch, tức thứ Ba. Trong ngày hôm đó có các khung giờ hoàng đạo như sau:
Bính Dần (3h-5h): Tư Mệnh
Mậu Thìn (7h-9h): Thanh Long
Kỷ Tị (9h-11h): Minh Đường
Nhâm Thân (15h-17h): Kim Quỹ
Quý Dậu (17h-19h): Bảo Quang
Ất Hợi (21h-23h): Ngọc Đường
Còn ngày chính rằm, ngày 15 tháng Chạp năm Canh Tý tức thứ Tư, ngày 27/1/2021 gồm các khung giờ hoàng đạo sau:
Đinh Sửu (1h-3h): Ngọc Đường
Canh Thìn (7h-9h): Tư Mệnh
Nhâm Ngọ (11h-13h): Thanh Long
Quý Mùi (13h-15h): Minh Đường
Bính Tuất (19h-21h): Kim Quỹ
Đinh Hợi (21h-23h): Bảo Quang
Trong ngày 14 tháng Chạp, giờ Thìn (7h-9h), giờ Tỵ (9h-11h) và giờ Thân (15-17h) được coi là khung giờ tốt để tiến hành lễ cúng ngày Rằm cuối cùng của năm Canh Tý.
Trong ngày chính Rằm, giờ Thìn (7h-9h), giờ Ngọ (11h-13h) và giờ Mùi (13h-15h) khá tốt cho việc tiến hành nghi lễ cúng Rằm.
Các bạn có thể căn cứ vào các khung giờ hoàng đạo trên để sắp xếp công việc, lựa chọn thời gian thích hợp để làm nghi lễ thờ cúng của gia đình mình.
Lưu ý: Chỉ nên thực hiện nghi lễ vào ngày 14 hoặc chính rằm, qua chín rằm thì không nên cúng nữa, và nên thực hiện nghi lễ vào ban ngày hoặc muộn nhất là chiều tối, không nên quá muộn.
