“Vời vợi non cao ơn dưỡng dục

Mênh mông biển rộng đức sinh thành

Ơn cha dưỡng dục dường non Thái

Nghĩa mẹ sinh thành tựa biển Đông”

Lễ Vu Lan (ngày rằm tháng Bảy âm lịch hằng năm) là một trong những ngày lễ chính của Phật giáo, xuất phát từ sự tích Bồ tát Mục Kiền Liên đại hiếu đã cứu mẹ mình ra khỏi kiếp ngạ quỷ (quỷ đói). Vu Lan trở thành ngày lễ hằng năm để tưởng nhớ công ơn cha mẹ và tổ tiên nói chung, nhắc nhở mỗi người biết trân trọng những gì mình đang có, nhắc nhở bổn phận làm con phải luôn nhớ đến công ơn sinh dưỡng của cha mẹ mà làm những việc hiếu nghĩa để thể hiện tình cảm và lòng biết ơn.

Ngày nay, lễ Vu Lan không đơn thuần chỉ có ý nghĩa tôn giáo thiêng liêng mà còn có ý nghĩa đặc biệt sâu sắc, hướng mỗi người trở về với cội nguồn dân tộc, về với đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” với tổ tiên. Lễ Vu Lan của Phật giáo đã trở thành truyền thống của tinh thần báo hiếu, báo ân, phù hợp với tinh thần tín ngưỡng thờ tổ tiên thiêng liêng của người dân Việt, là cuộc lễ mang đậm nét nhân văn, làm rạng rỡ đạo lý đền ơn đáp nghĩa của dân tộc.

Vào dịp lễ Vu Lan, người Việt thường làm mâm cơm cúng lễ để bày tỏ lòng biết ơn, thể hiện chữ hiếu với gia đạo tổ tiên. Trong ngày lễ Vu Lan, các gia đình Việt thường chuẩn bị ba mâm cúng, trong đó, hai lễ cúng quan trọng nhất không thể thiếu là lễ cúng Phật và lễ cúng gia tiên. Cùng với đó, cúng chúng sinh cũng là một trong những lễ cúng quan trọng, được nhiều gia đình thêm vào trong dịp Rằm tháng 7 Âm lịch. 

Để biết được lễ Vu Lan cúng như thế nào, cùng tìm hiểu cách cúng lễ Vu Lan cụ thể và chi tiết sau đây:

Cúng lễ Vu Lan 2023 vào ngày nào?

 Lễ Vu Lan trùng với Tết Trung nguyên của người Hán, và trùng với ngày Rằm tháng 7  (Âm lịch) Xá tội vong nhân của phong tục Á Đông.

Nghĩa là Vu Lan năm 2023 sẽ rơi vào Thứ 4, ngày 30 tháng 08 (Dương lịch).

Hướng dẫn cách cúng lễ Vu Lan tại nhà

Mâm cúng lễ Vu Lan báo hiếu cần chuẩn bị thành tâm, không nhất thiết phải mâm cao cỗ đầy nhưng phải thể hiện được lòng biết ơn, thành kính với tổ tiên đã khuất.

Lễ cúng Vu Lan gồm những gì?

Lòng thành của con người thể hiện ở cái tâm, không cần chú trọng vào “mâm cao, cỗ đầy”. Mâm cỗ lễ Vu Lan trong truyền thống thường bao gồm: Cháo loãng, gạo, muôi, cơm trắng, canh, nước lã, xôi, chè (các loại chè), khoai (khoai lang, khoai sọ) luộc, bỏng ngô, hoa quả, bánh kẹo, trầu cau, thuốc lá, hương hoa, quần áo.

Việc cúng Vu Lan báo hiếu tại tư gia nên thực hiện theo các khóa lễ sau: cúng Phật, cúng thần linh, cúng gia tiên, sau cùng là cúng thí thực chúng sinh.

Mâm cơm cúng Phật ngày lễ Vu Lan

Lễ Vu Lan là một trong những ngày lễ lớn của Phật giáo, xuất phát từ tích đức Mục Kiền Liên xả thân cứu mẹ. Chính vì vậy, người đạo Phật chuẩn bị cho ngày lễ này hết sức kỹ càng, nhất là mâm cúng đặt lên bàn thờ Đức Phật, Quan Thế Âm Bồ Tát.

Trong giáo lý nhà Phật, cơm cúng không cần phải mâm cao cỗ đầy, mà thay vào đó, bạn chỉ cần thực hiện lễ cúng với tâm đức của mình thì hoàn toàn có thể được đức trên phù hộ. Theo đó, bạn cần chuẩn bị một mâm cơm chay hoặc một mâm ngũ quả đơn giản để cúng Phật như sau:

Lễ vật: 

– Hương 

– Rượu

– Nước

– Quần áo giấy

– Hoa tươi

Mâm cỗ: 

– Xôi trắng, xôi gấc, xôi đỗ xanh hoặc xôi vò hạt sen

– Giò hoặc chả chay

– Nem chay, nem hoa quả hoặc nem rau nấm

– Nộm rau củ hoặc gỏi chuối ngó sen

– Canh nấm, canh rau củ hoặc canh bóng nấu chay

– Cải thìa sốt nấm hương hoặc đậu hũ non sốt nấm

Mâm cơm cúng ngày lễ Vu Lan: Cúng gia tiên

Mâm cúng gia tiên (hay còn gọi là mâm cúng thần linh, ông bà tổ tiên) thường sẽ cúng theo hình thức “trên chay dưới mặn”, có nghĩa là hoa quả ở trên còn dưới là cỗ mặn. Mục đích cúng gia tiên trong dịp lễ này nhằm để tưởng nhớ những người đã khuất, thể hiện rằng con cháu đời sau vẫn luôn nhớ về tổ tiên đời trước. 

Tùy thuộc vào điều kiện của từng gia đình mà những món ăn trong lễ cúng sẽ khác nhau. Theo đó, bạn có thể chuẩn bị những món đồ theo sở thích của gia tiên khi còn sống. Hoặc, gia đình có thể chuẩn bị theo đặc điểm vùng miền khác nhau tùy vào khẩu vị. Thông thường, mâm cúng gia tiên mùa lễ Vu Lan cơ bản sẽ gồm có:  

Lễ vật:

– Hương

– Rượu

– Nước

– Quần áo giấy

Mâm cỗ: 

– Gà ta luộc

– Xôi vò, xôi gấc, xôi đỗ xanh hoặc xôi dừa

– Nem rán

– Canh rau củ thập cẩm, canh nấm mọc hoặc canh sườn bí đao

– Giò lụa

– Nộm gà xé phay, nộm đu đủ bò khô hoặc nộm hoa chuối

Mâm cơm cúng ngày lễ Vu Lan: Cúng chúng sinh (cô hồn)

Cúng chúng sinh (hay còn gọi là cúng thí thực hoặc cúng cô hồn) là lễ cúng nhằm mục đích giúp những linh hồn lang thang được một ngày no nê và bớt tủi thân khi quay trở lại âm phủ. Bên cạnh đó, đây còn là nghi lễ cúng giúp xua đi xui xẻo và mang lại may mắn, bình an cho gia đình.

Theo quan niệm dân gian, việc cúng thí thực nên là những món ăn chay vì nếu cúng đồ mặn sẽ khơi dậy lòng tham, sân, si của các vong hồn. Do đó, với mâm cúng cô hồn trong dịp lễ Vu Lan, bạn sẽ phải chuẩn bị một số món chay và các lễ vật như sau: 

– Muối, gạo (rắc 4 phương 8 hướng sau khi cúng xong)

– Cháo trắng (cháo thánh) gồm 12 bát nhỏ

– Hoa quả (5 loại quả khác nhau)

– Quần áo nhiều màu sắc

– Các loại bỏng ngô, bánh kẹo

– Tiền vàng (từ 15 lễ trở lên)

– Quần áo chúng sinh (từ 20 bộ đến 50 bộ)

– Tiền mặt (tiền thật với nhiều mệnh giá khác nhau)

– Nước (3 ly nước nhỏ)

– Hương (3 nén hương)

– Nến (2 ngọn nến nhỏ)

Những lưu ý khi thực hiện cúng bái vào ngày lễ Vu Lan

Ngoài việc chuẩn bị mâm cúng lễ Vu Lan sao cho tươm tất, bạn cũng cần lưu ý những điều dưới đây để thực hiện lễ cúng sao cho phù hợp nhất:

– Cúng Phật và cúng gia tiên thường sẽ diễn ra ban ngày (sáng hoặc trưa tùy vào mỗi gia đình)

– Cúng chúng sinh nên cúng vào chiều tối ngày 14/7 hoặc 15/7 vì đây là khoảng thời gian vong linh trên đường trở về âm phủ

– Những người già và người phụ nữ có thai không nên có mặt ở chỗ cúng chúng sinh 

– Không nên cho trẻ chạy qua nơi cúng chúng sinh để tránh cho những trẻ bị yếu bóng vía, dễ bị cô hồn tới và trêu chọc

– Các đồ dùng để cúng như bát, đĩa, đũa, thìa,… phải là những đồ mới, riêng biệt

– Ăn mặc chỉnh tề, không quần đùi, áo cộc hay ăn mặc luộm thuộm khi thắp hương cho bàn thờ Phật hay gia tiên.

Văn khấn cúng lễ Vu Lan

Văn khấn cúng thần linh

Mâm cúng khác nhau, do đó văn khấn cũng sẽ khác nhau. Chúng ta cùng nhau tìm hiểu về bài khấn của ngày Vu Lan ngay sau đây nhé:

Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)

Con lạy chín phương trời, mười phương chư phật, chư phật mười phương.

Con kính lạy Đức Địa Tạng Vương Bồ Tát, Đức Mục Kiền Liên Tôn Giả.

Hôm nay là ngày rằm tháng Bảy…….

Tín chủ chúng con là…..

Ngụ tại…….

Thành tâm sửa biện hương hoa, lễ vật và các thứ cúng dâng, bày lên trước án.

Chúng con thành tâm kính mới ngài Đức Địa Tạng Vương Bồ Tát, Đức Mục Kiền Liên Tôn Giả.

Chúng con thành tâm kính mời ngài Kim Niên Đương cai Thái Tuế chí đức Tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân và tất cả các vị thần linh cai quản trong khu vực này.

Cúi xin các ngài giáng lâm án tọa, xét soi chứng giám.

Nay gặp tiết Vu Lan, ngày vong nhân được xá tội. Chúng con đội ơn Tam Bảo, Phật trời phù hộ, thần linh các đấng che chở, công đức lớn lao nay không biết lấy gì đền báo.

Do vậy kính dâng lễ bạc, giãi tỏ lòng thành, nguyện mong nạp thụ. Phù hộ độ trì cho chúng con và cả gia đình luôn mạnh khỏe, già trẻ bình an, một lòng hướng về chính đạo, lộc tài vượng tiến, gia đạo hưng long.

Giãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám!

Nam mô A Di Đà Phật (3 lần).

Văn khấn tổ tiên Rằm tháng Bảy

Nam mô A Di Đà Phật (3 lần).

Văn khấn cúng gia tiên

Con lạy chín phương trời, mười phương chư phật, chư phật mười phương.

Con kính lạy tổ tiên nội ngoại và chư vị Hương linh.

Tín chủ chúng con là….

Ngụ tại….

Hôm nay là ngày Rằm tháng Bảy năm…. Nhân gặp tiết Vu Lan vào dịp Trung Nguyên, chúng con nhớ đến tổ tiên ông bà cha mẹ đã sinh thành ra chúng con gây dựng cơ nghiệp, xây đắp nền nhân, khiến nay chúng con được hưởng âm đức.

Chúng con cảm nghĩ ơn đức cù lao khôn báo, cảm công trời biển khó đền nên tín chủ con sửa sang lễ vật, hương hoa, trà quả, kim ngân vàng bạc, thắp nén tâm hương, thành kính lên các cụ Cao Tằng Tổ Khảo, Cao tằng Tổ Tỷ, Bá Thúc Đệ Huynh, Cô Di, Tỷ Muội và tất cả các hương hồn trong nội tộc, ngoại tộc của họ….

Cúi xin các vị thương xót cháu con, linh thiêng hiện về, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù hộ cho con cháu khỏe mạnh bình an, lộc tài vượng tiến, vạn sự tốt lành, gia đạo hưng long, hướng về chính giáo.

Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật ( 3 lần)

Một mùa Vu Lan nữa lại về, mỗi con người chúng ta hãy nhớ về câu chuyện ngày lễ Vu Lan mà nhớ giữ trọn chữ hiếu cho vuông tròn. Chúc cho tất cả những người con trên thế gian này luôn biết làm tròn đạo hiếu, biết thương yêu thờ kính với tổ tiên, cha mẹ, luôn ghi nhớ công ơn dưỡng dục để những đứa con ấy lớn khôn nên người.